Niezbędnik: historia mówiona w Polsce
Zebraliśmy w tym miejscu warte uwagi i ważne naszym zdaniem polskie publikacje z dziedziny historii mówionej. Podzieliliśmy je na trzy grupy. W pierwszej znalazły się prace naukowe, metodologiczno-teoretyczne bądź empiryczne; w drugiej – wydawnictwa źródłowe, czyli drukowane w całości lub we fragmentach relacje, najczęściej opatrzone komentarzem historycznym i metodologicznym; w trzeciej – podręczniki, elementarze, instrukcje dla osób, które zaczynają swoją przygodę z nagrywaniem relacji. Z uwagi na obszerność istniejącej literatury, spis publikacji z grupy pierwszej ograniczony został do tych autorów, którzy jako jedną ze swoich metod badawczych sami wymieniają historię mówioną. Mimo oczywistej bliskości metodologicznej pominięto więc np. socjologów i antropologów, którzy posługują się wywiadem narracyjnym/biograficznym.
PTHM jako społeczność sympatyków historii mówionej, nie roszczących sobie prawa do posiadania pełnej wiedzy na temat tego, co w tej dziedzinie dzieje się w naszym kraju, otwarte jest na propozycje uzupełnienia tej listy. Prosimy o nadsyłanie ważnych Państwa zdaniem tytułów na adres pthmpoha@gmail.com.
Wrocławski Rocznik Historii Mówionej – jedyne w Polsce czasopismo akademickie w całości poświęcone historii mówionej
Prace naukowe:
- Piotr Filipkowski, Historia mówiona i wojna, [w:] Wojna. Doświadczenie i zapis – nowe źródła, problemy, metody badawcze, S. Buryła i P. Rodak (red.), Kraków 2006
- Piotr Filipkowski, Historia mówiona i wojna: doświadczenie obozu koncentracyjnego w perspektywie narracji biograficznych, Wrocław 2010
- Piotr Filipkowski, Joanna Wawrzyniak, Opozycja jako forma życia. Biograficzne studium pewnego pokoleniowego przypadku, w: Opozycja i opór społeczny w Polsce po 1956 roku, t. 2, red. Tomasz Kozłowski i Jan Olaszek, Warszawa 2014.
- Kaja Kaźmierska, Katarzyna Waniek, Autobiograficzny wywiad narracyjny. Metoda – technika – analiza, Łódź 2020.
- Dobrochna Kałwa, Historia mówiona w krajach postkomunistycznych. Rekonesans, “Kultura i Historia” 2010, nr 18
- Barbara Klich-Kluczewska, Przez dziurkę od klucza. Życie prywatne w Krakowie 1945- 1989, Kraków 2005
- Wiktoria Kudela-Świątek, Odpamiętane. O historii mówionej na przykładzie narracji kazachstańskich Polaków o represjach na tle narodowościowym i religijnym, Kraków 2013
- Marta Kurkowska-Budzan, Antykomunistyczen podziemie zbrojne na Białostocczyźnie. Analiza współczesnej symbolizacji przeszłości, Kraków 2009
- Katarzyna Kuzko: Miasto – opowieści zmysłowe. Prawobrzeżna Warszawa we wspomnieniach mieszkańców, “Kultura Miasta” 2011, nr 2
- Izabela Lewandowska, Historycy wobec metody oral history. Przegląd polskiej literatury naukowej, w: Historia – Archiwistyka – Informacja naukowa. Prace dedykowane Profesorowi Bohdanowi Ryszewskiemu, red. Marzena Świgoń, Olsztyn 2009, s. 127-138
- Piotr Osęka, My, ludzie Marca. Autoportret pokolenia ’68, Warszawa-Wołowiec 2015.
- Agata Stolarz, “Dzielenie się pamięcią.” Praktyka i teoria historii mówionej, Lublin 2016.
- Ewelina Szpak, Metody „oral history” w badaniach życia codziennego i mentalności mieszkańców dawnych PGR” w: Jak badać obyczaje. Materiały z konferencji zorganizowanej przez Instytut Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007, s. 128 – 135
- Ewelina Szpak, Między osiedlem a zagrodą: życie codzienne mieszkańców PGR-ów, Kraków 2005
- Anna Wylegała, Przesiedlenia a pamięć. Studium (nie)pamięci społecznej na przykładzie ukraińskiej Galicji i polskich „ziem odzyskanych”, Toruń 2014
Wydawnictwa źródłowe:
- 12 opowieści żydowskich, Anka Grupińska, Wołowiec 2013.
- Buntownicy, Anka Grupińska i Joanna Wawrzyniak, Warszawa 2011.
- Cięcia. Mówiona historia transformacji, Aleksandra Leyk i Joanna Wawrzyniak, Warszawa 2020.
- Ocaleni z Mauthausen, red. Katarzyna Madoń-Mitzner, Warszawa 2012.
- Pogranicza. Stara Kiszewa,red. Maria Krawczyk, Warszawa 2013.
- Profesor NIEzwyczajny. Wspomnienia profesorów Politechniki Krakowskiej, red. Jakub Gałęziowski, Joanna Komperda, Karolina Żłobecka, Kraków 2011.
- Relacje wojenne ziemian. Perspektywa dwóch pokoleń, Marcin Chorązki, Kraków 2013.
- Żołnierze generała Maczka. Doświadczenie i pamięć wojny, Jarosław Pałka, Machteld Venken, Krzysztod Marcin Zalewski,Gdańsk-Zakrzewo 2013.
Podręczniki, wydawnictwa dydaktyczne:
- Historia mówiona – elementarz, Marta Kurkowska-Budzan, Ewelina Szpak, Andrzej Drobik, Marcin Jarząbek, Marcin Stasiak, Warszawa 2008.
