24 lutego 2022 r. o godz. 5:00 rano życie milionów ludzi w Ukrainie zostało podzielone na „przed” i „po”. W tym dniu prezydent Rosji Władimir Putin ogłosił inaugurację „operacji wojskowej” i rozpoczął wojnę: z artyleryjskim ostrzałem miast, inwazją pojazdów opancerzonych i wojskiem. ONZ szacuje, że – według stanu z 11 marca 2022 r. – ponad 2,5 miliona ludzi zostało zmuszonych do opuszczenia swoich domów, a życie kolejnych milionów jest zagrożone. Mieszkańcy różnych części kraju zmobilizowali się – każdy na swoim polu – do odparcia inwazji i pomocy potrzebującym.
W obliczu rosyjskiej agresji z inicjatywy Centrum Historii Miejskiej we Lwowie organizacje naukowe w Ukrainie, Polsce, Luksemburgu i Wielkiej Brytanii połączyły siły w celu realizacji projektu dokumentacyjnego pt. „24.02.22, godz. 5:00. Świadectwa wojny”. Polega on na rejestracji wywiadów przez naukowców z partnerskich instytucji badawczych. Jako historycy i socjolodzy chcemy udokumentować i utrwalić ludzki wymiar tej wojny. Wraz z partnerami z różnych krajów zaczynamy przeprowadzać wywiady z osobami, które zostały zmuszone do ucieczki w wyniku rosyjskiej inwazji na Ukrainę oraz z tymi, którzy wspierają ich na Ukrainie i w innych krajach. Rejestrujemy także historie wolontariuszy i tych, którzy bronią Ukrainy w różnych sferach życia. Wspólnie stworzymy kolekcję, która pomoże nam opowiedzieć historię naszych niespokojnych czasów.
Całość materiałów będzie zarchiwizowana i dostępna w Miejskim Archiwum Mediów Centrum Historii Miejskiej we Lwowie oraz w Centrum Historii Współczesnej i Cyfrowej Uniwersytetu Luksemburskiego. Krajowi kierownicy projektów archiwizują również wywiady przeprowadzone w swoich krajach – w Polsce jest to Archiwum Danych Jakościowych Instytutu Filozofii i Socjologii PAN. Sytuacja w Ukrainie szybko się zmienia i teraz ważne jest, aby rejestrować ludzkie doświadczenia, aby można je było zarchiwizować i zachować na przyszłość. Ważne jest, aby dowody te zostały zachowane do wykorzystania w celach badawczych i naukowych, a także edukacyjnych i wystawienniczych. Międzynarodowe Konsorcjum ma teraz wyjątkową okazję do wykonania tej pracy.
MIĘDZYNARODOWE KONSORCJUM
Partnerzy i krajowi kierownicy projektów:
- Centrum Historii Miejskiej, dr Sofia Dyak (dla Ukrainy)
- Instytut Filozofii i Socjologii PAN, dr Anna Wylegała (dla Polski)
- Polskie Towarzystwo Historii Mówionej, dr Marcin Jarząbek (dla Polski)
- Uniwersytet St. Andrews, dr Victoria Donovan (dla Wielkiej Brytanii)
- Centrum Historii Współczesnej i Cyfrowej Uniwersytetu Luksemburskiego, prof. dr Mahteld Wenken (dla Luksemburga)
Pomysłodawczynią i główną koordynatorką Międzynarodowego Konsorcjum jest dr Natalia Otriszczenko.
Generalnym administratorem danych w rozumieniu RODO w UE jest prof. dr Mahteld Wenken.
Zdjęcie: Schronisko dla Uchodźców, Centrum Historii Miejskiej we Lwowie, 5.3.2022 / fot. Olya Klymuk.
