Niezbędnik: historia mówiona w Polsce
Zebraliśmy w tym miejscu warte uwagi i ważne naszym zdaniem polskie publikacje z dziedziny historii mówionej. Podzieliliśmy je na trzy grupy. W pierwszej znalazły się prace naukowe, metodologiczno-teoretyczne bądź empiryczne; w drugiej – wydawnictwa źródłowe, czyli drukowane w całości lub we fragmentach relacje, najczęściej opatrzone komentarzem historycznym i metodologicznym; w trzeciej – podręczniki, elementarze, instrukcje dla osób, które zaczynają swoją przygodę z nagrywaniem relacji. Z uwagi na obszerność istniejącej literatury, spis publikacji z grupy pierwszej ograniczony został do tych autorów, którzy jako jedną ze swoich metod badawczych sami wymieniają historię mówioną. Mimo oczywistej bliskości metodologicznej pominięto więc np. socjologów i antropologów, którzy posługują się wywiadem narracyjnym/biograficznym.
PTHM jako społeczność sympatyków historii mówionej, nie roszczących sobie prawa do posiadania pełnej wiedzy na temat tego, co w tej dziedzinie dzieje się w naszym kraju, otwarte jest na propozycje uzupełnienia tej listy. Prosimy o nadsyłanie ważnych Państwa zdaniem tytułów na adres pthmpoha@gmail.com.
Wrocławski Rocznik Historii Mówionej – jedyne w Polsce czasopismo akademickie w całości poświęcone historii mówionej
Prace naukowe:
Piotr Filipkowski, Historia mówiona i wojna, [w:] Wojna. Doświadczenie i zapis – nowe źródła, problemy, metody badawcze, S. Buryła i P. Rodak (red.), Kraków 2006
Piotr Filipkowski, Historia mówiona i wojna: doświadczenie obozu koncentracyjnego w perspektywie narracji biograficznych, Wrocław 2010
Piotr Filipkowski, Joanna Wawrzyniak, Opozycja jako forma życia. Biograficzne studium pewnego pokoleniowego przypadku, w: Opozycja i opór społeczny w Polsce po 1956 roku, t. 2, red. Tomasz Kozłowski i Jan Olaszek, Warszawa 2014.
Kaja Kaźmierska, Katarzyna Waniek, Autobiograficzny wywiad narracyjny. Metoda – technika – analiza, Łódź 2020.
Dobrochna Kałwa, Historia mówiona w krajach postkomunistycznych. Rekonesans, “Kultura i Historia” 2010, nr 18
Barbara Klich-Kluczewska, Przez dziurkę od klucza. Życie prywatne w Krakowie 1945- 1989, Kraków 2005
Wiktoria Kudela-Świątek, Odpamiętane. O historii mówionej na przykładzie narracji kazachstańskich Polaków o represjach na tle narodowościowym i religijnym, Kraków 2013
Marta Kurkowska-Budzan, Antykomunistyczen podziemie zbrojne na Białostocczyźnie. Analiza współczesnej symbolizacji przeszłości, Kraków 2009
Katarzyna Kuzko: Miasto – opowieści zmysłowe. Prawobrzeżna Warszawa we wspomnieniach mieszkańców, „Kultura Miasta” 2011, nr 2
Izabela Lewandowska, Historycy wobec metody oral history. Przegląd polskiej literatury naukowej, w: Historia – Archiwistyka – Informacja naukowa. Prace dedykowane Profesorowi Bohdanowi Ryszewskiemu, red. Marzena Świgoń, Olsztyn 2009, s. 127-138
Piotr Osęka, My, ludzie Marca. Autoportret pokolenia ’68, Warszawa-Wołowiec 2015.
Agata Stolarz, „Dzielenie się pamięcią.” Praktyka i teoria historii mówionej, Lublin 2016.
Ewelina Szpak, Metody „oral history” w badaniach życia codziennego i mentalności mieszkańców dawnych PGR” w: Jak badać obyczaje. Materiały z konferencji zorganizowanej przez Instytut Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007, s. 128 – 135
Ewelina Szpak, Między osiedlem a zagrodą: życie codzienne mieszkańców PGR-ów, Kraków 2005
Anna Wylegała, Przesiedlenia a pamięć. Studium (nie)pamięci społecznej na przykładzie ukraińskiej Galicji i polskich „ziem odzyskanych”, Toruń 2014
Wydawnictwa źródłowe:
12 opowieści żydowskich, Anka Grupińska, Wołowiec 2013.
Buntownicy, Anka Grupińska i Joanna Wawrzyniak, Warszawa 2011.
Cięcia. Mówiona historia transformacji, Aleksandra Leyk i Joanna Wawrzyniak, Warszawa 2020.
Ocaleni z Mauthausen, red. Katarzyna Madoń-Mitzner, Warszawa 2012.
Pogranicza. Stara Kiszewa,red. Maria Krawczyk, Warszawa 2013.
Profesor NIEzwyczajny. Wspomnienia profesorów Politechniki Krakowskiej, red. Jakub Gałęziowski, Joanna Komperda, Karolina Żłobecka, Kraków 2011.
Relacje wojenne ziemian. Perspektywa dwóch pokoleń, Marcin Chorązki, Kraków 2013.
Żołnierze generała Maczka. Doświadczenie i pamięć wojny, Jarosław Pałka, Machteld Venken, Krzysztod Marcin Zalewski,Gdańsk-Zakrzewo 2013.
Podręczniki, wydawnictwa dydaktyczne:
Historia mówiona – elementarz, Marta Kurkowska-Budzan, Ewelina Szpak, Andrzej Drobik, Marcin Jarząbek, Marcin Stasiak, Warszawa 2008.